Türkiye’deki jeolojik oluşumların kalkınmadaki payının artırılması amacıyla düzenlenen ‘Ulusal ve Uluslararası Görünürlük İçin Türkiye’nin En Önemli 100 Jeolojik Mirası ve Anahtar Jeolojik Alanlarının Belirlenmesi Çalıştayı düzenlendi.

Ulusal ve Uluslararası Görünürlük İçin Türkiyenin’nin En Önemli 100 Jeolojik Mirası ve Anahtar Jeolojik Alanlarının Belirlenmesi Çalıştayı, Ankara’da MTA Kültür Merkezi Sadrettin Alpan Salonu’nda, 210 doğasever ve bilim insanının katılımıyla gerçekleştirildi. UNESCO Türkiye Milli Komisyonu (UTMK), Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (MTA), Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü, TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası (JMO) ve Jeolojik Mirası Koruma Derneği (JEMİRKO) tarafından ortaklaşa düzenlenen çalıştayın tamamlanmasının ardından sonuç bildirgesi hazırlandı. Bildirgede Ağrı’dan 2, komşu iller Van ’da 2, Iğdır’dan 1, Erzurum’dan 3 Bitlis’ten 2, yer alan Türkiye’nin en önemli 100 jeolojik mirası listesinde yer aldı. Türkiye Milli Komisyonu (UTMK), Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (MTA), Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü (TVK), TMMOB (JMO) ve Jeolojik Mirası Koruma Derneği (JEMİRKO) tarafından ortaklaşa düzenlenen çalıştayın katılımcıları üniversite, kamu, özel sektörden başta jeoloji mühendisleri olmak üzere harita mühendisleri, coğrafyacılar, mimarlar, şehir plancıları, peyzaj mimarları, öğretmenler, maden mühendisleri ve profesyonel turist rehberleri . UNESCO Jeoloji Mühendisleri Odası oldu.

Çalıştayın sonuç bildirgesinde, Türkiye’nin zengin jeolojik çeşitliliği ve büyük jeolojik mirasının, bir milyar yıla yaklaşan uzun jeolojik geçmişinin sonucu olduğu belirtilirek, “Enginleri ve yükseltileri oluşturan kayaların içinde eski kıtaların ve okyanusların kalıntıları bulunduğu gibi, çok sayıda dağ oluşumlarının izleri de yer almaktadır. Bu uzun jeolojik süreçte karalarda ve sularda çok geniş canlı yaşamı doğmuş ve yok olmuştur, kalıntılarını fosiller olarak görüyoruz. Son beş altı milyon yıllık yakın geçmişte ise ülkemizin bugünkü morfolojik iskeleti şekillenmiş, endüstriyel hammaddeleri, volkanik dağları, mağaraları, kanyonları, kısaca bütün yeryüzü şekilleri ortaya çıkmıştır. Yerbilimcilerin uzun araştırmalarla ortaya koyduğu ülkemizin bu muhteşem jeolojik mirası, yerel yönetimler ve vatandaşlarımızca da fark edilmeli, korunmalı, jeoturizm ve jeopark konusu edilerek kalkınmada yararlanılmalıdır” denildi. Ağrı’nın iki alanla yer bulduğu, Türkiye’nin “önem sırasına göre” Jeolojik Miras yerleri ve Anahtar Jeolojik Alan listeleri şöyle sıralandı: -Kapadokya ve yer şekilleri, Nevşehir, Aksaray, Niğde -Pamukkale, Denizli -Nemrut Kalderası, Bitlis -Salda Gölü, Burdur -Lületaşı ve yatakları, Eskişehir, -Meke Maarı, Karapınar, Konya -Kula insan ayak izleri, Manisa -Oltu Taşı ve yatakları, Erzurum -Denizli travertenleri ve Homo erectus bulgusu -Çamlıdere (Ankara) silisleşmiş ağaçları -Ihlara vadisi, Aksaray -Kızılcahamam Güvem bazalt sütunları, Ankara -Nallıhan K-Pg sınırı fosilli kıyı kumtaşları, Ankara, Bolu -Tuzluca Gökkuşağı kayaları ve Tuz Mağarası, Iğdır -Kleopatra Plajı oolitleri, Muğla -Kekova batık kenti, Antalya -Patara kumsal kumulları, Muğla -Spildağ yastık lavları, Manisa -Güvem Beşkonaklar balık ve yaprak fosilleri, Ankara -Karaca Mağarası, Gümüşhane -Ballıca Mağarası, Tokat -Dev memeli Baluchatherium ve yatakları, Çankırı -Yenikapı Holosen kesiti, antik liman ve ayak izleri, İstanbul -Derik Prekambriyen andezitleri (en eski volkanitler), Mardin -Cennet-Cehennem çöküntü dolinleri, Mersin -Köserelik-Bağlum Ammonitiko rosso fasiyesi, Ankara -Dim Mağarası, Alanya, Antalya -Valla Kanyonu, Kastamonu -Menderes masifi Çine Yatağan Kor Kompleksi, Muğla, Aydın -Altınbeşik Mağarası, Antalya -Sofular mağarası, Zonguldak -Çayraz formasyonu (Eosen) ve nummulit mezarlığı -Uludağ; mineral ve maden yatakları ile buzul şekilleri, Bursa -Ulubey Kanyonu, Uşak -Messiniyen Tuzluluk Krizi Jipsleri, Adana -Hazro Antiklinali, Hazro- Diyarbakır -Kazdağı Masifi, Çanakkale, Balıkesir -Paşalar Memeli Fosil Yatağı, Bursa -Munzur Vadisi, Tunceli -Gondvana Hırnasiyen Buzul Çökelleri, Sarız, Kayseri -Neotetis adayayı volkanitleri-Yemişliköy (Hisarköy ve Çambu koyu), Kastamonu -Tuz Gölü, İç Anadolu, Ankara, Konya -Saklıkent Kanyonu, Muğla -Güzelcehisar Üst Kretase sütun yapıları, Bartın -Karasal Pleyistosen istifi, Muş, Bitlis -Çanakkale boğazı, Çanakkale -Vanadokya-Başkale yerşekilleri, Van -Van Gölü ve mikrobiyolitleri -Obsidyen yatakları: Göllüdağ, Sarıkamış, Adilcevaz, Bingöl, Rize (Çağırankaya) -Göksu deltası, Mersin -Bafa Gölü, Aydın, Muğla -Horma Kanyonu, Kastamonu -Yedigöller milli parkı ve Heyelan gölleri, Bolu, -Olimpos’un sönmeyen alevi, Çıralı, Antalya -Sinop Pleyistosen plaj kayaları -Tavas Oligo-Miyosen Molası, Denizli -Akdeniz Yalı Taşları, İskenderun -Alanya eklojitleri, Antalya -Küfeki taşı (İstanbul’un Miras taşı) -Aşağı Gökdere Ammonitico-Rosso fasiyesi, Gümüşhane -Seben Hocaş Silisleşmiş ağaç fosilleri, Bolu -Orta Sakarya, İzmir-Ankara-Erzincan Kenet Kuşağı -Karanlık Kanyon, Kemaliye, Erzincan -İstanbul boğazı -Dupnisa Mağarası, Kırklareli -Dursunlu Memeli Fosil Yatağı, Akşehir, Konya -Şile eolinitleri, İstanbul -KAF İsmetpaşa Tren İstasyonunda Krip -Vitesliçeşme yastık lavları, Kırıklale -Gölcük Maarı, Ispart -Van Gölü taraçaları ve deformasyon yapıları -Altınboynuz, Haliç, İstanbul -Antik mermer ocakları (Kuşini, Belevi, Selçuk, Marmara adası, İscehisar) -Büyük Menderes deltası -Çankırı Tuz Mağarası -Kızkumu kıyı oku, Muğla -Antik maden ocakları (Keban, Gümüşhane, Küre, Demirköy) -Emet Borat yatakları, Kütahya -Mazıdağ Mesozoyik fosfat yatakları, Mardin -Kızılırmak ve deltası, Samsun -Tortum şelalesi, Erzurum -Balya antik maden işletmesi, Balıkesir -Gökçeada Silisleşmiş ağaç fosilleri -Ayvaini Mağarası, Nilüfer Bursa -Erzurum-Oltu yolu gökkuşağı kayaları -Granit Sütunları, Kestenbol Çanakkale -Manavgat Nehri ve Şelalesi, Antalya -Hereke Pudingleri (Triyas), Kocaeli -Çayırlı demir yatağı (Kontakt metamorfizma) -Gökçeada Yıldız Koyu doğal heykelleri -Cilo Dağları buzul gölleri, Hakkâri -Köprülü Kanyon, Antalya -Çukurova kaliş ve kireç kabukları, Adana -Dipsiz Göl Jura Ağaç fosilleri -Hasanlar köyü dev eksfoliasyonları -Lefke Taşı; Osmaneli’ndeki eski taş ocakları (Miras taşı), Bilecik -Ilgarini Mağarası, Kastamonu -Tarihi Bazda taş ocakları, Urfa -Alidamı ve Hakimhan Rudist yığışımları, Adıyaman, Malatya -Aygör Maarı ve Gölü, Süphan Dağı eteği, Van -Tombolo (Sinop, Erdek, Kefken), -Üst Devoniyen-Alt Karbonifer Yaşlı Tefra (K-Bentonit) Seviyeleri, KB Türkiye, Bartın -Avanos Kızılırmak taraçaları, Nevşehir -Sinap tepe ve Kayıncak tepe Memeli Fosil Yatağı -Cendere antiklinali, Adıyaman -Levent vadisi ve mağaraları, Malatya -Seyhan-Ceyhan Deltası, Adana -Kilop hardground ve Neptüniyen daykları, Gümüşhane -Antalya travertenleri -İznik Gölü, Bursa -Elmalı polyesi, Antalya -Manisa fay aynası -Olistostrom (Nallıhan, Çördük, Elmadağ) -Ekonomik Linyit yatakları (Soma, Çayırhan, Elbistan, Yatağan) -Gediz deltası, İzmir -Çal Mağarası, Trabzon -Beşkonak-Selge Taş Ormanı Köprüçay Havzası, Antalya -Çavuşlar obsidiyen atölyesi, Bingöl -Kaya mezarları Güldere vadisi, Karaman -Doğal afet nedeniyle yer değiştiren kent: Palu-Elazığ -Ece koyu (Saros Körfezi) ideal türbidit istifi, Çanakkale Mucur çarpma krateri parçaları, Kırşehir -Acıgöl ve Kalecitepe Maarı, Nevşehir -Nargölü Maarı, Nargölü, Aksaray -Gökgöl Mağarası, Zonguldak 126 Eğirdir Pleyistosen kolüvyon istifi -Kantaşı Nemrutbaşı lav akması, Tatvan, Bitlis -Bartın Taşkömürleri, Bartın -Beyşehir Gölü, Konya -Balık Gölü (volkanik kontrolü göl), Taşlıçay-Ağrı -Tuzlukçu ovası (eski göl düzlüğü), Konya -Kurum Vadisi-Gümüşhane -Gideros koyu, Kastamonu -Manyas Gölü, Balıkesir -Zeytintaşı Mağarası, Serik, Antalya -Alacağızı Karboniferi (Taşkömürü yatağı), Zonguldak -Güldere (Karaman) Vadisi ve Kaya Mezarları -Petrollü Kumtaşları, Adıyaman -Hasretdağı türbidit kanalları, Baskil, Elazığ -Cumayanı Mağarası, Zonguldak -Akşehir Gölü, Konya -Ermenek Kaya Mezarları, Karaman -Ağaçbaşı Turbalığı-Trabzon -Cihanbeyli obruk platosu, Konya -Ulus Alıçlı Köyü Megabreşleri, Bartın -Barma Turbalığı-Trabzon -Korucuk Köyü Devoniyen-Karbonifer Brachiopoda faunası -Mekece-Osmaneli yolu Kretase-Eosen açılı diskordansı, Bilecik, -Gilindire Mağarası, Aydıncık, Mersin -K-Pg Geçişi, Şahinkaya Üyesi, Trabzon -Priaboniyen’in Referans Kesiti, Kovancılar, Elazığ -Karapınar Kumulları, Konya -Telçeker Heyelanı (Nuh’un Gemisi) Doğubayazıt, Ağrı -Uluabat Gölü, Bursa -Karasal Pleyistosen istifi, Muş, Bitlis -Sapanca Gölü, Kocaeli, İzmit -Tuluntaş Mağarası, Gölbaşı, Ankara -Çatak kanyonu, Kastamonu -Köprüçay Kanyonu, Isparta, Antalya -Yeşilırmak ve deltası, Samsun -Sakarya nehri ve deltası, Sakarya -Devrekani K-Pg geçiş istifi -Çora Maarı, İncesu, Kayseri -Kocaeli penepleni, Kocaeli -Zindan Mağarası, Isparta -Rupeliyen, Şattiyen Referans Kesiti, Develi, Malatya -Akyatan Lagünü, Adana -Kocasu Deltası, Bursa -Gökpınar Gölü, Gürün, Sivas -Suğla Gölü (göl-ova polyesi) Seydişehir-Konya -Yerköprü şelalesi, Hadim- Konya.